کد مطلب:19566 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

ماهيّت خودخواهي چيست و آدم خودخواه كيست ؟

يكي از الطاف خداوند در آفرينش انسان اين است كه آدمي را با خويش مهربان نموده است وگرنه از ضرر و زيان خويش جلوگيري نكرده و به حفظ خويش نمي پرداخت . به زور اين احساس به صورت جلب منفعت و دفع ضرر است ؛ امّا از آنجا كه انسان برآورنده همه نيازهاي خويش نيست و ناچار با جامعه پيوند مي خورد . اين پيوند ، رعايت حقوقي را الزامي مي كند . او از همان ابتدا به مادر خويش مديون است كه به قول قرآن او را حمل مي كند و شير مي دهد ، تا به پاي ايستد و همين طور به ديگر اعظاي خانواده . بنابراين ، انسان به طور قهري نمي تواند خودخواه به معناي اوّل نباشد ؛ ولي به معناي دوم كه همه چيز را براي خود بخواهد و هيچ وظيفه اي را تحمّل نكند ، تجسّم انسان خودخواه مذموم است . عجب و تكبّر در چنين مواضعي معني مي يابد . تبلور اين شخص در آينه اين آيه ديده مي شود : « افرايت من اتخذ اله هواه ؛ آيا ديدي كسي را كه هوس خويش را خداي خويش گرفت ؟ » چنين موجودي قطعاً مطرود و ذليل خواهد بود ؛ مگر آنكه به حقوق ديگران نيز توجّه {P - سوره جاثيه ، آيه 23 . P}
داشته باشد و قدمي براي ديگران بردارد .